Навіны Беларусі. Фашысты – менавіта гэтае азначэнне сёння зноў стала гучаць з вуснаў беларусаў. Чаму менавіта «фашысты», бо для нас няма больш ганебнага кляйма? На якой глебе ў мірнай краіне ўзніклі асацыяцыі са страшнай і чужароднай ідэалогіяй?

Аб прыродзе зла і немагчымасці адраджэння нацысцкіх ідэй у сучасных рэаліях у праграме Навіны «24 гадзіны» на СТБ разважае дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі Ігар Марзалюк.

Ігар Марзалюк, старшыня Пастаяннай камісіі па адукацыі, культуры і навуцы Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі:
Сёння мы пачнем доўгую размову. Размову не на адну перадачу. Размову пра экстрэмізм і нацызм, іх гістарычныя вытокі. Аб нацызме як ядавітай, чужацкай інтэлектуальнай кантрабандзе на беларускай глебе. Як аб імпартным ідэалагічным тавары, які з 30-х гадоў XX стагоддзя спрабавалі прышчапіць да беларускай душы. Будзем гаварыць пра тых, хто захварэў на нацысцкую атруту, на нялюдскі вірус, аб здрадніках, якія гандлявалі рызамі нашай Бацькаўшчыны. Аддавалі нашу святыню, нашу Беларусь, на здзек Гітлеру. І пра нашых сучаснікаў, якія таксама моляцца тым самым кумірам. Іх, праўда, няшмат. Але яны ёсць.

Экстрэмізм (ад лац. extremus – крайні) – прыхільнасць у палітыцы да крайніх поглядаў і дзеянняў. У палітычным плане экстрэмізм выступае супраць існуючых грамадскіх структур і інстытутаў. У ідэалагічным плане экстрэмізм адмаўляе ўсякае іншадумства, спрабуе сілай зацвердзіць сваю сістэму палітычных, ідэалагічных або рэлігійных поглядаў, навязаць іх апанентам любой цаной. Для экстрэмістаў характэрна імкненне да ахлакратыі – прапаганды лозунгаў і заклікаў, разлічаных не на веды, а на прымітыўную свядомасць і інстынкты натоўпу, на эмоцыі. Охлас – гэта натоўп. Гэта не народ, не грамадзянская нацыя, якая апелюе да права і робіць цывілізаваны выбар. Гэта Шарыкавы: узяць і падзяліць, хапнуць чужое ў імя светлае будучыні. А калі вораг не здаецца – яго зневажаюць, калечаць, пазбаўляюць уласнасці і жыцця. Нічога не нагадвае?

Другая палова XIX стагоддзя нарадзіла страшныя тэорыі, з якіх пазней паўстане гітлераўскі нацызм. У гэты час узнікае і квітнее расізм як тэорыя, якая абгрунтоўвала практыку каланіялізму. Узнік сацыяльны дарвінізм. Расы чалавека, вучылі расісты, як віды жывёл таксама дзеляцца на больш дасканалыя і менш дасканалыя. Людзі не роўныя ў расавым плане. І тут нарадзілася «арыйская» ідэя, найбольш поўна ўвасобленая ў працах Х’юстана Чэмберлена.